Kozłek lekarski (Valeriana officinalis), znany powszechnie jako waleriana – bylina z rodziny kozłkowatych o działaniu leczniczym. Jej słabo rozgałęziona łodyga osiąga wysokość od 50 do 150 cm. Inne nazwy: kocia trawa, baldrian, biełdrzan (Śląsk), biedrzan (Pomorze), stoniebo, odolan. Rośnie w całej Europie i Azji z wyjątkiem obszarów arktycznych i pustyń. Uprawia się ją w Ameryce Północnej. W Polsce jest gatunkiem pospolitym. Jej słodki zapach działa jak afrodyzjak na koty.

• Surowiec zielarski – korzenie, które zawierają wiele substancji biologicznie czynnych. Surowcem nie są zioła rosnące naturalnie, lecz pochodzące z uprawy, mające lepsze właściwości.
• Główne związki chemiczne – kwas walerenowy, estry kwasu izowalerianowego, walerenal, waleranon.
• Działanie – kozłek lekarski stosowany jest powszechnie w ziołolecznictwie jako łagodny środek uspokajający oraz ułatwiający zasypianie. Pomaga w leczeniu zaburzeń neurowegetatywnych. Jego korzeń i kłącza obniżają aktywność ośrodkowego układu nerwowego. Dostępny jest w postaci preparatów farmaceutycznych zawierających wyciąg alkoholowy z kłącza (krople walerianowe), a także kapsułek i tabletek. Zwyczajowo preparaty te nazywane są walerianą. Kozłek lekarski wchodzi także w skład różnych mieszanek ziołowych o działaniu uspokajającym.